Programma's 2010 - 2020

Na de zware nederlaag bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2010 werd – in navolging van het electorale verlies in 1994 – opnieuw een Strategisch Beraad ingesteld. Onder leiding van oud-minister Aart Jan de Geus kreeg de commissie de opdracht een nieuwe koers uit te zetten voor het door de samenwerking met de PVV sterk verdeelde CDA. Met als titel Kiezen en verbinden – politieke visie vanuit het radicale midden werden in 2012 voorstellen gedaan voor een nieuwe koers, waarbij de partij zou moeten kiezen voor het ‘radicale midden’. Brede lagen van de bevolking waren ‘hun’ CDA kwijtgeraakt, terwijl ‘het CDA er weer moet zijn voor alle mensen, de monteur, de verpleegkundige, de landbouwer en de student’.

Het verkiezingsprogramma Iedereen (2012-2017) was een uitwerking van het daarvoor verschenen koersdocument van het Strategisch Beraad. Voorzitter van de programmacommissie was Paul Doop, vicevoorzitter van het college van bestuur van de Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam. Het concept van het ‘radicale midden’ verdween in de tekst echter wel naar de achtergrond. Het is het kortste programma van het CDA tot op heden; het programma telt ‘slechts’ 17.920 woorden – bijna de helft van het programma uit 2010. In plaats van uitgewerkte alinea’s met teksten, was er per thema een opsomming van standpunten en gewenste maatregelen. Tijdens het partijcongres in juni 2012 werden verschillende wijzigingen aangebracht, waaronder een voorstel om de AOW-leeftijd sneller te verhogen. Ook werd de studiefinanciering in de masterfase en de BBP-norm van 0,7% voor ontwikkelingssamenwerking gehandhaafd. Het burgerinitiatief G500, dat als doel had om jongeren politiek actief te maken om zo invloed uit te oefenen op de verkiezingsprogramma’s, was met 200 leden aanwezig bij het congres en had bij diverse stemmingen een doorslaggevende rol.

Na een periode in de oppositie kwam het CDA in 2017 met het programma Keuzes voor een beter Nederland (2017-2021). Voorafgaand aan het programma was er een ‘CDA1000’ georganiseerd, waarbij duizend CDA-leden konden meepraten en suggesties doen. Vijftien voorstellen kwamen in het programma terecht. In plaats van een programmacommissie werd er gewerkt met één ‘programmamaker’, het Eerste Kamerlid Wopke Hoekstra. Het programma was opgedeeld in vijf thema’s: waarden en traditie, sterke samenleving, familie en gezin, zorg voor elkaar en eerlijke economie. Het beoogde antwoord te geven op de onvrede en zorgen die veel mensen zouden ervaren bij de politiek, die ‘vastloopt in managementtaal, doorrekeningen en vastgeroeste standpunten’. Veel nadruk werd gelegd op collectieve waarden en normen, de Nederlandse identiteit, onzekerheden en het vermeende doorgeschoten individualisme. Daarmee sloot het programma aan bij de tijdsgeest, met veel aandacht voor sociaal-culturele issues; zo stelde het program voor om een maatschappelijke dienstplicht in te stellen voor jongeren en burgerschapsvorming toe te voegen als vak in het onderwijs.

In november 2019 verscheen Zij aan zij. Toekomstperspectief voor Nederland in 2030, opgesteld door een commissie van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA (WI). De notitie beoogde de opstelling van een nieuw christendemocratisch toekomstperspectief op de Nederlandse samenleving. Leden en niet-leden konden aan de discussie hierover meedoen, waarna de definitieve versie in 2020 zou worden gepresenteerd. Het document zou worden betrokken bij de opstelling van het programma voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021.

Foto van de CDA1000, met op de achtergrond banners met de 5 thema's
Kandidaten van de staartlijsten op het congres van 12 november 2016 in Veghel. Op de achtergrond de vijf thema's voor het verkiezingsprogramma.