Jaap de Hoop Scheffer

Jakob Gijsbert (Jaap) de Hoop Scheffer werd in 1948 geboren in Amsterdam. Hij volgde het Sint Ignatius gymnasium in Amsterdam en studeerde rechten in Leiden. Van 1976 tot 1986 werkte hij als diplomaat voor het ministerie van Buitenlandse Zaken. In 1979 werd hij lid van D66 – tot 1982, toen hij zich bij het CDA aansloot. Na de Tweede Kamerverkiezingen van 21 mei 1986 werd De Hoop Scheffer lid van de CDA-Kamerfractie en woordvoerder buitenlandse zaken. In 1997, na het vertrek van Enneüs Heerma, werd hij fractievoorzitter.

Als politiek leider stond De Hoop Scheffer voor de taak om van het CDA met zijn zware bestuurlijke traditie een echte oppositiepartij te maken. Dat was niet makkelijk: het CDA moest zich als centrumpartij profileren tegenover de ‘paarse’ coalitie van PvdA, D66 en VVD, die lange tijd het economisch tij sterk mee had. Na een conflict met partijvoorzitter Marnix van Rij over de kandidatenlijst en het karakter van het CDA stapte De Hoop Scheffer in 2001 op. Jan Peter Balkenende volgde hem in de Tweede Kamer op als fractievoorzitter.

De Hoop Scheffer werd in juli 2002 minister van Buitenlandse Zaken in het eerste kabinet-Balkenende van CDA, VVD en LPF. Hij bleef ook in het in 2003 aangetreden tweede kabinet-Balkenende (CDA, VVD en D66) in dat ambt. De Hoop Scheffer stond bekend als atlanticus; iemand die goede betrekkingen met de Verenigde Staten van wezenlijk belang acht voor de veiligheid van Nederland. Na de aanslagen van 11 september 2001 op het World Trade Center in New York en het Pentagon in Washington steunde Den Haag de Verenigde Staten in de strijd tegen het terrorisme van Al Qaida en zijn bondgenoten. Onder de verantwoordelijkheid van minister van Buitenlandse Zaken De Hoop Scheffer deden er Nederlandse militairen mee aan VN-missies in Irak en aan de eerste missies in Afghanistan.  

In december 2003 trad De Hoop Scheffer af als minister en werd hij per 1 januari 2004 benoemd tot secretaris-generaal van de NAVO. Onder De Hoop Scheffer stelde de verdragsorganisatie zich niet langer uitsluitend op als een bondgenootschap dat zorgt voor de veiligheid in Europa. De NAVO, die met De Hoop Scheffer als secretaris-generaal werd uitgebreid met een groot aantal nieuwe lidstaten, ging ook bijdragen aan conflictbeheersing elders in de wereld, met name in Afghanistan.

Na de beëindiging van zijn functie bij de NAVO in 2009 keerde De Hoop Scheffer terug naar Nederland. Hij werd onder andere hoogleraar in Leiden, waar hij International Relations and Diplomatic Practice doceerde aan de Campus Den Haag. Sinds juni 2018 is hij minister van Staat. Zijn grootste betekenis voor het CDA was het vermogen een middenpartij in staat te stellen oppositie te voeren, maar veel belangrijker was de wijze waarop hij bijdroeg aan de verdere ontwikkeling van de NAVO als relevante veiligheidsfactor in de internationale verhoudingen.

 

Foto van De Hoop Scheffer op een affiches op station Utrecht, met de slogan 'de aanloop is begonnen'
De Hoop Scheffer afgebeeld op een affiche op station Utrecht Centraal (1997).
In 2013 hield De Hoop Scheffer de twaalfde Norbert Schmelzerlezing.
In 2013 hield De Hoop Scheffer de twaalfde Norbert Schmelzerlezing.