Europa 2010 - 2020

De Lange op affiche Europese verkiezingen 2019.
De Lange op affiche Europese verkiezingen 2019.

Tegen de achtergrond van de snelle en grootschalige uitbreiding van de Europese Unie (EU) en de economische crisis van 2008 stelde de Europese Volkspartij (EVP) in 2012 een nieuw beginsel­programma vast. Oud-senator Jos van Gennip leverde namens het CDA een grote bijdrage aan het christendemocratische gehalte van dit ‘basisprogramma’, dat tegelijk ook gekenmerkt werd door terughoudendheid ten aanzien van een federaal Europa. Binnen de EVP zette het CDA – en vooral zijn delegatie in het Europees Parlement – zich in voor versterking van het christendemocratische profiel van de EVP.

In de herfst van 2013 werd Wim van der Camp, die in 2009 lijstaanvoerder was, in de eerste interne verkiezingen voor het lijsttrekkerschap bij de Europese verkiezingen verslagen door Esther de Lange, die in 2007 lid van het Europees Parlement was geworden. Zoals sinds 2004 gebruikelijk kwam het CDA naast het EVP-verkiezingsmanifest met een eigen programma, Naar een slagvaardig Europa geheten. Hierin werd expliciet afscheid genomen van het oude ideaal: ‘Het CDA is en blijft tegen een federaal Europa.’ Zo werd de partij steeds kritischer ten aanzien van het eigen enthousiasme voor Europese samenwerking, waar het decennia eerder zo warm voor had gelopen. Het CDA hechtte wel aan Europese integratie, voor zover die het nationale belang diende. Het wilde ook een pas op de plaats maken met de uitbreiding van de EU, die in het vorige decennium te snel zou zijn gegaan. De Unie zou teveel een continentaal project zijn geworden en ook landen met een onvoldoende ontwikkelde democratie en rechtstaat hebben toegelaten. Een voorbeeld was Hongarije: het CDA spande zich in 2019 in om het door premier Viktor Orbán geleide Fidesz uit de EVP te zetten.

Bij de Europese verkiezingen van 22 mei 2014 hield het verlies voor de christendemo­craten aan: van 20% van de stemmen in 2009 naar ruim 15% in 2014. D66 behaalde meer stemmen dan het CDA, maar dankzij de lijstverbinding met de ChristenUnie-SGP kregen de christendemocraten vijf zetels en D66 vier. Het afnemende zeteltal betekende dat het dringen werd voor regionale vertegenwoordigers op de kandidatenlijst. Ook de agrarische lobby is traditioneel sterk vertegenwoordigd, sinds 2014 in de persoon van Annie Schreijer-Pierik.

In 2019 werd De Lange, sinds 2014 een van de vicevoorzitters van de EVP-fractie in het Europees Parlement, opnieuw lijsttrekker voor de Europese verkiezingen. Ook dit keer domineerden regionale kandidaten de top van de lijst. Het CDA kwam opnieuw met een eigen verkiezingsprogramma uit, naast het program van de EVP. De partij meende dat voor een ‘sterk Nederland’ samenwerking in een ‘sterk, beschermend Europa’ geboden was. Ook bij de Europese verkiezingen van 23 mei 2019 verloor het CDA. De partij behaalde ruim 12% van de stemmen, waarmee zij een zetel verloor en in stemmental de derde partij was geworden. Voor het eerst sinds 1979 kreeg het CDA in de EVP-fractie in het Europees Parlement gezelschap van andere Nederlandse partijen: de ChristenUnie en 50PLUS traden elk met één europarlementariër toe. Toine Manders, die 50PLUS vertegenwoordigde, stapte in het voorjaar van 2020 uit deze partij en sloot zich aan bij de CDA-delegatie in het Europees Parlement.

 

Foto van affiche van Esther de Lange in een wei, met onderschrift 'Vrouw zoekt boer'
Vrouw zoekt boer; verkiezingscampagne 2014.
Foto van de vaststelling kandidatenlijst Europese verkiezingen 2019
Vaststelling kandidatenlijst Europese verkiezingen 2019.